Ayakkabı işçileri de isyanda

KÖTÜ ÇALIŞMA KOŞULLARINA KARŞI ADANA’DA SAYA İŞÇİLERİ DE EYLEME GEÇTİ

Ağır ve kötü çalışma koşullarına ve düşük ücrete karşı Gerede’deki deri işçilerinin iş bırakmasının ardından bugün de Adana’daki ayakkabı işçileri iş bıraktı.

Büyüksaat ayakkabıcılar çarşısında çalışan saya (ayakkabının üst kısmı) işçileri, çalışma koşullarının düzeltilmesi ve ücretlerinin yaşanabilecek bir seviyeye çıkartılması için eyleme geçti. İşçiler, talepleri karşılanana kadar tezgahlarının başına dönmeyecek. Bir komite oluşturan işçiler, patronlarla görüşüp taleplerini iletecek.

Tezgâhları süsleyen çeşit çeşit ayakkabıları gece yarılarına kadar çalışarak ortaya çıkaran saya işçileri, düşük ücretlerine, çalışma koşullarının düzensizliğine karşı iş bıraktı. Toplamda 3-4 bin ayakkabı işçisinin olduğu Büyüksaat Ayakkabıcılar çarşısında yaklaşık 2 bin saya işçisi var. Bir ayakkabının çıkması için 6-7 kişilik gruplar halinde çalışan işçiler, günde ortalama 80 çift ayakkabı üretiyor. Yedi kişinin çift başına aldığı ücret ise 1 ila 2 lira arasında değişiyor. Her bir işçi ürettiği ayakkabıların karşılığında ortalama günlük 20-30 lira alıyor. İşçiler ayakkabıları yetiştirebilmek için sabah 7.00’dan gece 23.00’lara kadar çalışmak zorunda kalıyor. İşçilerin hemen hemen hepsi sigortasız. Sigortalı olan küçük bir azınlık ise sigorta primlerini kendi ceplerinden ödüyor. 8-9 metre kare yerlerde 7-8 kişin çalıştığı atölyelerde kimyasal maddelerin arasında günde 13-14 saat çalışan işçiler, verdikleri emeğin karşılığını almadıklarını belirtiyor.

İŞÇİ FAKİRLEŞİYOR, PATRON ZENGİNLEŞİYOR

Çalışma koşullarının ve ücretlerinin iyileştirilmesi için iş bırakan işçiler sabahın erken saatlerinde atölyelerinin arasında toplanmaya başladı. Eylem başlayıncaya kadar sohbet ettiğimiz işçiler, yıllardan beri çalışan işçilerin yaşam koşullarının gün geçtikçe kötüye gittiğini, patronların ise sürekli araba değiştirdiğini, yaşam kalitelerinin arttığını belirtiyor. Tezgâhlarda 40-50 TL’den aşağı olmayan ayakkabılar için kendilerinin sadece 1 ila 2 lira arasında ücret aldıklarını dile getiren işçiler, patronların ise ayakkabı başına 20 liranın üzerinde kazançlarının olduğunu ifade ediyor.

SİGORTASINI KENDİ YATIRIYOR

Sohbetimiz sırasında işçiler aldıkları ücretin miktarını can alıcı örnekler vererek açıklıyor. Bir işçi, “İçtiğim üç bardak çay diktiğim bir çift ayakkabının ücretine denk düşüyor. Yemek, sigara derken günlük kazandığımız 19-20 liranın büyük bir kısmı masraflarımıza gidiyor” diyor.

Bir diğer işçi ise sigortasını kendi yatırmak zorunda kalıyor. Yeni doğan bebeği için sigortasını kendi cebinden yatırdığını dile getiren işçi, “Patronuma sigortamı yatıralım dediğimde bana ‘250 TL’ni alırım’ dedi. Maaş kartım onda maaşımı çekiyor, çocuk paramı da kendi alıyor. Nedenini sorduğumda ‘ben daha fazla masraf ediyorum’ diyor. Yani düşünün bunlarda işçiye karşı hiç insaf kalmamış” diye konuştu.

Sigortası yatan az sayıdaki işçiler de başka sektörlerde sigortalı gözüküyor.

KÜÇÜCÜK YERDE 8 İŞÇİ ÇALIŞIYOR

Olcay Şekerci isimli bir işçi 10 metre kare dahi bile olmayan atölyelerinde 8 kişi çalıştıklarını anlattı. Atölyenin rutubetli olduğunu ve çok küçük olduğunu söyleyen Şekerci, bu daracık yerde o kadar insanın kimyasalları soluyarak 14 saat geçirdiğini dile getirdi. Şekerci, çalışma koşullarının ve aldıkları ücretin iyileştirilmesini istediklerini vurguladı.

HAKLARINI ALINCAYA KADAR EYLEMDELER

Ayakkabı işçileri bugün tezgah yerine haklarını almak için sokağa indi. Çalışma koşulları ve ücretleri için iş bırakan yaklaşık 500 saya işçisi sabahın erken saatlerinden itibaren Sarıyakup Mahallesi muhtarlığı önünde toplanmaya başladı. Atölyelerde çalışan arkadaşlarını eyleme katılmaya davet eden işçiler, “İnsanca yaşamak için sadaka değil emeğimizin karşılığını istiyoruz” pankartı açarak atölyelerin arasında, “İşçilerin birliği patronları yenecek”, “Zafer direnen işçilerin olacak” sloganları atarak yürüdü.

İşçiler atölyelerin olduğu sokakları dolaştıktan sonra tekrar toplanma yerine geldi. Burada işçiler adına basın açıklamasını okuyan saya işçisi Mehmet Özay, insan sağlığının hiçe sayıldığı, hiçbir iş güvenliğinin olmadığı koşullarda kimyasalların arasında çalıştıklarını belirtti. Günde 13-14 saat küçük rutubetli atölyelerde çalıştıklarını vurgulayan Özay, köle değil işçi olduklarını dile getirdi. Ayakkabı işçilerinin bir çift ayakkabı kadar bile değerlerinin olmadığını ifade eden Özay, Türkiye’nin her yerinde en küçük saya birim fiyatının 5 Lira olduğunu, bu fiyatın Adana’da ise 1 lira olduğunu söyledi. Patronların daha fazla kâr edebilmek için işçilerin ücretlerinden kırptıklarını aktaran Özay, işçilerin haklarının çalındığını dile getirdi. İnsanca yaşayabilmek için iş bıraktıklarını vurgulayan Özay, haklarını alana kadar eylemlerine devam edeceklerini belirtti. Açıklamanın ardından işçiler tarafından kurulan komite patronlarla görüşme kararı aldı. Kurulan komite saya başına verilen ücretlere 1 TL zam talep edecek. (Adana/EVRENSEL)

İŞÇİLERİN TALEPLERİ

* Saya başına düşlen fiyatların işçilerin görüşleri de alınarak arttırılması
* Tüm çalışanlara insan onuruna yakışır bir ücret ve sağlıklı çalışma koşullarının sağlanması
* Kölelik düzenini andıran çalışma koşullarının kaldırılması ve çalışma saatlerinin iş yasasına uygun hale getirilmesi
* Her türlü güvencesiz çalıştırılmaya son verilerek tüm çalışanlara iş ve sağlık güvencesinin sağlanması

Evrensel - Cumali Akkaş