Maden işçilerinin 'kaçak' ölümleri

Maden merkezi olan Zonguldak'ta işçilerin ölümün kucağına itildiği birçok iş cinayeti yaşanırken, iş cinayetlerinin de yarısı, devlet ve özel şirketlerin göz yumduğu kaçak maden ocaklarında oluyor. Sigortasız, düşük ücretle ve daha ucuza maden çıkarılması, hem hükümete hem de özel şirketlere çok daha cazip geliyor.

Zonguldak madenlerinde “kaçak işçi” çalıştırmak aslında herkesin bildiği bir sır haline geldi. Kentte Türkiye Taşkömürleri Kurumu’nun 90’lı yıllardan bu yana özel şirketlere verdiği maden çıkarma izni kuralsızlığı hat safhaya çıkarmış durumda. Özel kurumlar zaten güvencesiz çalıştırmayı ilke edinmişken, buna bir de bilerek göz yumdukları kaçak ocaklar eklenince geriye hayatını kaybetmiş yüzlerce madenci kalıyor.


Kaçak maden cinayetleri sürüyor

Geçtiğimiz gün Zonguldak’ta meydana gelen bir kaçak maden göçüğünde Şener Biçici adlı bir işçi hayatını kaybetmişti. Hiçbir güvenlik önleminin bulunmadığı bu kaçak maden ocakları aslında Zonguldak için hiç de yeni bir durum değil.

İşte ölümlerin nedeni

90’lı yıllarla birlikte maden aramalarının özel şirketlere verilmesi, madenlerde yeni ve güvencesiz bir çalışma ortamı yaratmış oldu. Özel şirketler, TTK’dan kiraladığı maden alanlarında faaliyet gösteren kaçak maden ocaklarına engel olmazken, bunun en büyük sebebi de maden şirketinin gelirine artı yönde etki etmesi oldu.

Maden alanlarını TTK’dan kiralayan özel şirketler, işçi çalıştırmadan, arama çalışması yaptırmadan ve hiçbir ek işlem olmaksızın, kendi kiraladıkları alanda kaçak ocaklar tarafından çıkarılan madenleri satın aldılar. Düşük ücretler karşılığında alınan bu madenler, birkaç katı fiyata TTK’ya geri satıldı.

Yıllardır süren bu işlemlerde devlet bir yandan ülke madenlerini açıkça özel şirketlerin karına sunmuşken, bir yandan da binlerce maden işçisinin hayatını riske atmış oluyor.

Özel şirketlerin işine geldiği için göz yumduğu, devletin de bu yüzden nadiren müdahale ettiği kaçak maden ocakları yıllardır meydana gelen maden ölümlerinde başrollerden birini oynuyor.


Madenlerde iş cinayetleri artıyor

Kaçak maden ocaklarındaki artış ve özel şirketlerin güvencesiz çalıştırma koşulları madenlerdeki ölümlü iş cinayetleri sayısının da artmasının bir numaralı nedeni. Buna göre her yıl artan madenci ölümleri 2008 yılında 43 olurken bu sayı 2009 yılında bu sayı 92, 2010 yılında 105’e çıktı. 2011 yılında kesin rakam açıklanmasa da son verilere göre 79 maden işçisi hayatını kaybetti.

Madenlerde alınması gereken güvenlik önlemleri nelerdir?

Madenlerde işçileri ölüme iten bu koşullara karşı Genel Maden İş Sendikası kimi önlemlerin işçilerin sağlığı için oldukça hayati olduğuna dikkat çekiyor.

İşte alınması öncelikli olan kimi güvenlik tedbirleri;

- Madencilikte denetim yeterince sağlanamamaktadır. Bu nedenle denetim elemanı sayıları artırılmalı,
- Her isletmede çalışan sayısına bakılmaksızın her vardiye Daimi Nezaretçi bulundurulmalı,
- Kaçak ocaklarla daha etkin mücadele yapılmalı,
- Tüm çalışanlar sigortalı, sendikalı ve is güvencesine sahip olmalı
- Her isçinin, işyeri hekiminden faydalanması sağlanmalı
- İki havalandırma grubunun olması,
- Ocaklar doğal havalandırma yerine cebri havalandırılmalı,
- Yer altı çalışmalarında en az iki ayrı yoldan yerüstü bağlantısı olmalı,
- Kurtarma teşkilatı olmalı,
- Ocak içindeki makinelerin alev sızdırmaz (anti grizu) özellikte olmalı,
- Yeraltına giren tüm çalışanların ferdi kurtarıcı maskeleri olması,
- Kömür tozu ile etkin ve bilinçli bir mücadele yapılmalı,
- Çalışanlar tehlikelere karsı eğitilmelidir.

(soL - Haber Merkezi)